Εντυπώσεις από την Τουρκία

Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2016

Εντυπώσεις από την Τουρκία


Όποιος επισκέπτεται την Τουρκία μετά το Πραξικόπημα έχει να σημειώσει ορισμένα πράγματα που αν και δευτερεύοντα εκφράζουν την ουσία της νέας μορφής εξουσίας που ασκεί ο Πρόεδρος Ταγιπ Ερντογάν .
Για να καταλάβουμε τις αλλαγές πρέπει να θυμηθούμε ότι ο Ερντογάν ξεκίνησε με ένα πρόγραμμα Νεοοθωμανικό που παρουσιαζόταν ως υπέρβαση του Κεμαλικού -κοσμικού Κράτους που επί σειρά δεκαετιών, με μικρές εξαιρέσεις, κυβερνούσε τη γείτονα χώρα. Έτσι δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην θρησκεία ως ενοποιό στοιχείο και όχι στο Κράτος. Η ανταπόκριση του Τουρκικού Λαού υπήρξε εκπληκτική όχι μόνον στην πολιτική Ερντογάν αλλά και στην συναφή «θρησκευτική αναγέννηση» που προκάλεσε αυτή η πολιτική. Ενώ μέχρι τότε η προσέλευση των πιστών στα Τζαμιά ήταν μικρή μετά τον Ερντογάν γέμισαν τα Τζαμιά κόσμο. Ο Πρόεδρος πιστός στην ιδεολογία του Οθωμανισμού έδωσε αρκετές ελευθερίες και στις άλλες θρησκείες που μέχρι τότε είχαν περιθωριοποιηθεί στην Τουρκία, όπως οι Αρμένιοι, οι Αλεβίδες, οι Συριανοί αλλά και οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί καθώς και χριστιανοί άλλων δογμάτων. Ακόμη και με τους Κούρδους είχε κάνει ουσιαστική προσέγγιση.
  Και ενώ η Τουρκία φαινόταν να αλλάζει ήρθαν γεγονότα απροσδόκητα. Ο Πόλεμος στη Συρία, το νοτιοανατολικό μέτωπο με τους Κούρδους που εξελίσσεται σε ένα τρομερό εμφύλιο πόλεμο, οι απανωτές τρομοκρατικές ενέργειες, η κρίση με την Ρωσία, η πρωτοφανής κρίση στον τουρισμό και τέλος το Πραξικόπημα . Ένα Πραξικόπημα πολύ αμφιλεγόμενο που τυπικά φαίνεται ότι δεν πέτυχε αφού ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι στη θέση του. Όμως αν δεί κανείς κάποιες λεπτομέρειες που διαμορφώθηκαν μετά από αυτό στη καθημερινή ζωή των πολιτών θα βάλει ένα μεγάλο ερωτηματικό στο που σκόπευε το Πραξικόπημα.
Ας παραβλέψουμε προσωρινά το γεγονός ότι πολλοί κοντινοί άνθρωποι του Προέδρου βρίσκονται αυτή τη στιγμή στη φυλακή ή έχασαν τις θέσεις τους. Εκείνο που βλέπει κανείς στην Τουρκία παντού είναι οι τουρκικές σημαίες που κυματίζουν σέ ΟΛΑ ανεξαιρέτως τα Τζαμιά,  κάτι που στο παρελθόν ήταν εξαίρεση. Οι Ιμάμηδες και οι Χοτζάδες έχουν δώσει επίσης έμφαση σε κηρύγματα εθνικής ενότητας παραμελούντες εν μέρει την θρησκευτική διδασκαλία. Βέβαια το Κράτος προστατεύει σταθερά τον Μουσουλμανισμό αλλά η ισχύς άλλαξε. Το Ισλάμ υπαγόρευε στο παρελθόν την πολιτική του Κράτους όπως στην περίπτωση της περίφημης Μαντίλας. Τώρα το Κράτος συσφίγγει την θρησκεία στις δικές του ανάγκες.
Με άλλα λόγια ο Κεμαλισμός, το κοσμικό κράτος, μπαίνει  ξανά στην Τουρκία αλλά από την πίσω πόρτα. Ο Ερντογάν παραμένει εθνικό σύμβολο και είναι πράγματι ένας ηγέτης που σπάνια θα ξαναποκτήσει η Τουρκία. Αλλά δεν μπορεί πλέον να αναμετρηθεί με τον Κεμαλισμό, γιατί τον έχει ανάγκη. Το κοσμικό Κράτος απορρόφησε πάλι τη Θρησκεία, το Σουλτανάτο εξαφάνισε πάλι το Χαλιφάτο.